Preambuła
Istotą Kodeksu Etyki Politycznej, zwanego dalej również „Kodeksem Politetycznym” lub „Kodeksem”, jest usprawnienie praktycznego funkcjonowania ustroju demokratycznego państwa prawa poprzez podniesienie jakości życia publicznego.
Kodeks Etyki Politycznej służy regulacji politycznych zachowań obywateli podejmujących lub zamierzających podjąć działalność polityczną w Polsce oraz za granicą. Kodeks Politetyczny określa standardy etyczne działalności politycznej, czyli normy zachowań powszechnie uznawanych za akceptowalne, respektowanie których ma być obowiązkiem każdej partii politycznej i każdego polityka z osobna. Działalnością polityczną jest w rozumieniu niniejszego Kodeksu instytucjonalne, organizacyjne bądź jednostkowe występowanie na forum publicznym podmiotu zamierzającego w sposób programowy wpływać na losy państwa i jego obywateli.
Kodeks Politetyczny stoi na straży wewnątrzpaństwowego ładu społeczno-politycznego, służy prawidłowemu funkcjonowaniu działalności politycznej w państwie oraz budowaniu i utrzymywaniu społecznego zaufania do polityki. Zapewnia on również etyczną więź polityków ze społeczeństwem w imię naczelnej zasady, iż polityka ma służyć społeczeństwu a nie je sobie podporządkowywać.
Przestrzeganie zasad Kodeksu Politetycznego przez polityków jest obligatoryjne, gdyż standardy etyczne oraz sankcje za nieprzestrzeganie postanowień Kodeksu będą funkcjonowały w powszechnie obowiązujących przepisach prawa. Normatywny charakter Kodeksu Politetycznego będzie miał wpływ m.in. na wzrost zainteresowania społeczeństwa szeroko rozumianą polityką, a więc sprawami państwa i jego obywateli, co w praktyce powinno się przekładać na większy udział obywateli w wyborach powszechnych.
Postanowienia Kodeksu Politetycznego uzupełniają obowiązujące przepisy prawa i wypełniają lukę prawną w zakresie działalności politycznej i negatywnych zachowań polityków, które nie kwalifikują się jako czyny zabronione określone w przepisach karnych, ale powinny być sankcjonowane z uwagi na ich społeczną szkodliwość. Wprowadzenie Kodeksu Politetycznego do obowiązującego porządku prawnego będzie niewątpliwie wymagało zmiany w określonym zakresie Konstytucji RP, właściwych ustaw oraz rozporządzeń wykonawczych, jednakże wypełnienie luki prawnej w zakresie odpowiedzialności za prowadzenie działalności politycznej jest niezbędne i przyczyni się do znacznego podniesienia poziomu i jakości życia politycznego, a w konsekwencji większego udziału społeczeństwa w życiu politycznym.
Kodeks Politetyczny będzie składał się z postanowień definiujących standardy etyczne, tj. określone normy postępowania, oraz postanowień wyznaczających sankcje za naruszenie tych norm, tj. postanowień sankcyjnych mających na celu piętnowanie działań i zachowań polityków niezgodnych z wytyczonymi standardami etycznymi. Przepisy sankcyjne będą przewidywały określone sankcje (kary) za naruszenie każdego postanowienia Kodeksu Etyki Politycznej i będą umieszczone w odrębnym rozdziale Kodeksu Politetycznego lub w zakresie poszczególnych postanowień normatywnych Kodeksu. Obecnie w projekcie Kodeksu przedstawione zostały przykładowe przepisy sankcyjne, natomiast w przyszłości przepisy sankcyjne powinny być przewidziane dla każdego naruszenia postanowień Kodeksu oraz powinny zawierać szczegółową procedurę wymierzania kar i wykonywania orzeczeń nakładających określone kary. Co do zasady działalność polityczna niezgodna ze standardami etycznymi nazwanymi w Kodeksie powinna eliminować polityka z czynnej polityki na zawsze bądź na czas określony, w zależności od charakteru przewinienia. Politykowi podejrzanemu o naruszenie prawa karnego w związku ze sprawowanym urzędem, mandatem lub inną płatną funkcją publiczną powinno być zawieszone wynagrodzenie z tego tytułu od dnia wszczęcia postępowania do czasu prawomocnego zakończenia sprawy. W przypadku wyroku skazującego zaległe wynagrodzenie powinno ulegać przepadkowi, natomiast w przypadku niepotwierdzenia się zarzutów stawianych politykowi należne wynagrodzenie powinno zostać mu niezwłocznie wypłacone wraz z odsetkami ustawowymi.
Orzekanie w sprawach naruszenia Kodeksu Etyki Politycznej powinno odbywać się z udziałem czynnika społecznego w postaci losowo wybieranych ławników w celu umożliwienia dokonywania oceny zachowania polityków przez społeczeństwo. Naczelną wartością Kodeksu Politetycznego ma być uzyskanie etycznego nadzoru społecznego nad działalnością polityczną polityków, dlatego też orzekanie w sprawach naruszenia Kodeksu Politetycznego powinno być w gestii powoływanej losowo spośród członków społeczeństwa w różnym wieku wyborczym i z uwzględnieniem parytetu płci dwunastoosobowej ławy przysięgłych a nie tylko i wyłącznie sędziów reprezentujących władzę sądowniczą w państwie. Ten sposób wyrokowania będzie potwierdzeniem reguły, według której polityk parlamentarny, samorządowy oraz polityk władzy wykonawczej wybierani są bezpośrednio lub pośrednio głosami wyborców, a w czasie pełnienia zaszczytnej społecznej misji monitorowani będą postanowieniami Kodeksu Politetycznego, których naruszanie spotka się z bezpośrednią społeczną oceną poprzez ww. ławy przysięgłych. Ławnicy powoływani powinni być przy Trybunale Stanu, tworząc wraz z jego sędziami Społeczny Trybunał Stanu, orzekający w sprawach naruszenia Kodeksu Politetycznego polityków najwyższych rangą (tj. prezydent, premier, członkowie rady ministrów, szefowie naczelnych instytucji państwowych oraz partii politycznych) oraz przy sądach powszechnych, tworząc wraz z nimi Rotacyjne Społeczne Trybunały Wojewódzkie w odniesieniu do pozostałych polityków. Sędziowie Rotacyjnych Społecznych Trybunałów Wojewódzkich rekrutowani być powinni drogą losowania spośród terenowych składów sędziowskich województwa, na terenie którego zameldowany jest polityk naruszający prawo Kodeksu Politetycznego.
Rolą sędziów Społecznego Trybunału Stanu i Rotacyjnych Społecznych Trybunałów Wojewódzkich powinno być zebranie materiału dowodowego w sprawie naruszenia reguł Kodeksu Politetycznego i przekazanie go do społecznej oceny ławie przysięgłych orzekającej o czasowym zawieszeniu nieetycznego polityka w działalności politycznej albo, w skrajnym przypadku, o jego całkowitym z niej wykluczeniu.
Naruszanie zasad Kodeksu Politetycznego będzie mogło być rozpatrywane na imienny wniosek każdego obywatela RP w wieku wyborczym. Wniosek taki, wraz z uzasadnieniem, powinien być zgłoszony nie później niż 1 miesiąc od ujawnienia przypadku pogwałcenia przez danego polityka zasad Kodeksu.
W projekcie Kodeksu, w celu doprecyzowania uzasadnienia (ratio legis) treści każdego postanowienia Kodeksu, pod każdym paragrafem zostały określone Komentarze.
Zasady ogólne
§ 1
Komentarz:
Prowadzenie działalności politycznej jest możliwe tylko przy zachowaniu standardów etycznych (zasad) przewidzianych w niniejszym Kodeksie Politetycznym. Obecnie istnieje luka prawna w zakresie regulacji określających zasady etyki polityków i prowadzenia działalności politycznej, którą wypełnić powinien niniejszy Kodeks.
§ 2
1. Ilekroć w Kodeksie jest mowa o:
a) polityku parlamentarnym należy przez to rozumieć posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, senatora, Marszałka Sejmu lub Senatu;
b) polityku władzy wykonawczej należy przez to rozumieć polityka, któremu powierzono pełnienie określonej funkcji w zakresie wykonywania władzy wykonawczej tj. członka Rady Ministrów i podsekretarza stanu w ministerstwach oraz urzędnika wybranego w wyborach powszechnych do sprawowania funkcji wójta, burmistrza lub prezydenta miasta oraz starosty wybranego przez radę powiatu;
c) polityku samorządowym należy przez to rozumieć radnego wszystkich szczebli samorządu terytorialnego – gminy, powiatu i województwa.
Komentarz:
Podział na polityków władzy wykonawczej, polityków parlamentarnych oraz polityków samorządowych jest podyktowany odmiennymi uregulowaniami w stosunku do ww. polityków w niektórych postanowieniach Kodeksu.
Wynagrodzenie polityków
§ 3
Komentarz:
Obecnie, poza wynagrodzeniem zasadniczym, Prezydium Sejmu oraz Prezydium Senatu mogą określać dla posłów i senatorów inne, niż przewidziane w ustawie o wykonywaniu mandatu posła i senatora, dodatki do uposażenia (wynagrodzenia). Wydaje się zatem zasadne wprowadzenie w stosunku do wszystkich polityków normy, że politycy nie mają prawa ustalania wynagrodzenia niejako dla siebie. Wysokość parlamentarnego wynagrodzenia nie może być zatem ustalana przez posłów czy senatorów na potrzeby bieżącej kadencji. Posłowie i senatorowie aktualnej kadencji powinni mieć możliwość określania wysokości wynagrodzenia wyłącznie swoim następcom.
Ideą Kodeksu jest również pozbawienie diet przysługujących radnym (poza zwrotem niezbędnych kosztów związanych z wykonywaniem mandatu radnego), którzy obecnie w wielu przypadkach angażują się w działalność polityczną, kierując się tylko i wyłącznie własnym interesem i chęcią dodatkowego zarobkowania, zamiast świadomego włączania się w lokalną działalność społeczno – polityczną.
Immunitet
§ 4
Komentarz:
Proponowany zapis wymaga zmiany Konstytucji RP, jednak jest on zasadny z następujących względów: Obecnie Immunitet parlamentarny polega na tym, że posła lub senatora można pociągnąć do odpowiedzialności karnej tylko za zgodą Sejmu, a ponadto istnieje zakaz zatrzymania posła lub senatora, z wyjątkiem ujęcia na gorącym uczynku przestępstwa oraz jeżeli jest to niezbędne dla prawidłowego toku postępowania. Ww. postanowienie Kodeksu Politetycznego ma na celu wprowadzenie możliwości pociągnięcia do odpowiedzialności karnej lub cywilnej polityka bez konieczności uzyskiwania zgody Sejmu. Zatem za przestępstwa przewidziane w Kodeksie karnym popełnione nie w związku z wykonywaniem mandatu polityk ponosiłby odpowiedzialność tak jak każdy obywatel. Polityk, będący posłem lub senatorem, jest w tym samym czasie także i zwykłym obywatelem, którego obowiązuje na co dzień Kodeks Karny, Kodeks wykroczeń oraz Kodeks karny skarbowy i w przypadku naruszenia go w sytuacjach niezwiązanych z powinnościami parlamentarnymi, np. jazda samochodem z nadmierną prędkością lub po spożyciu alkoholu, polityk powinien ponosić odpowiedzialność karną i nie powinna być wymagana w tym zakresie zgoda Sejmu. Poseł lub senator, jako polityk wyróżniony społecznie do zasiadania w Parlamencie i posiadający w związku z tym immunitet, jest jednocześnie takim samym obywatelem i powinien być oceniany w przypadku popełnienia przestępstwa w taki sam sposób jak pozostali obywatele. Nowością Kodeksu w zakresie omawianego postanowienia jest rozszerzenie immunitetu na funkcję radnego, jednakże wyłącznie z mocą sprawczą przypisaną zakresowi terytorialnemu przez niego reprezentowanemu. Nadanie radnym immunitetu wzorowanego na parlamentarnym podnieść ma prestiż każdego z nich w środowisku lokalnym i podkreślić ich społeczne posłannictwo, zwłaszcza w kontekście pozbawienia ich finansowego wynagrodzenia z tytułu sprawowanej funkcji.
Zasady prowadzenia działalności politycznej
§ 5
Komentarz:
Celem tego przepisu jest podkreślenie, że polityk w działalności politycznej wystrzegać się musi jakichkolwiek przejawów partyjnego nepotyzmu, mobbingu czy stalkingu, jako wybitnie nieetycznych społecznie praktyk. Regulacja ta dotyczy także działalności partii politycznych, zwłaszcza po zwycięskich wyborach parlamentarnych i samorządowych w zakresie obsadzania publicznych stanowisk swoimi działaczami. Zdarza się bowiem, że partie polityczne stosują partyjny nepotyzm w stosunku do członka partii, kierując go na dane stanowisko, a polityczny mobbing w odniesieniu do osoby dotychczas to stanowisko zajmującej, niejednokrotnie z wyższymi kwalifikacjami od osoby politycznie protegowanej na jej miejsce. W swych uprawnieniach obywatelskich polityk nie może stawać w pozycji uprzywilejowanej w stosunku do przeciętnego obywatela RP. Polityk z racji uczestnictwa w tzw. życiu politycznym nie może sobie uzurpować prawa do nadużywania swych politycznych kompetencji w sytuacjach życiowych niezwiązanych z działalnością polityczną na rzecz społeczeństwa. W prowadzonej przez siebie działalności politycznej nie wolno jest mu uciekać się do zakazanych etycznie praktyk partyjnego nepotyzmu, a więc wykorzystywania swej politycznej pozycji w partii do materialnego faworyzowania bliskich i znajomych mu osób, politycznego mobbingu, czyli stosowania przemocy psychicznej wobec podległych mu politycznie osób a także stalkingu politycznego, polegającego na uporczywym nękaniu obywateli z różnych pobudek politycznych, także osób zajmujących się polityką. Przepis ten dotyczy także działalności partii politycznych, które wykorzystują swoje wyborcze zwycięstwo do masowego obsadzania swoimi ludźmi kluczowych publicznych stanowisk, stosując w tym przypadku swoisty partyjny nepotyzm, a także polityczny mobbing wobec osób zwalnianych, często bardziej kompetentnych od ich następców.
§ 6
Komentarz:
Prowadząc działalność polityczną, polityk zobowiązany jest do działania w interesie społecznym, a więc na rzecz dobra wspólnego, stawianego ponad interes własny, przy czym dobro wspólne pojmowane tu jest, w odróżnieniu od dobra osobistego, jako otaczające nas dobro powszechne, z którego jednostka może korzystać na równi z innymi. W działaniu na rzecz tak pojętego dobra wspólnego polityk nie powinien faworyzować w tym względzie jednych grup społecznych kosztem krzywdy drugich. Dla przejrzystości wizerunku własnego polityk godzi się w związku z tym na społeczną kontrolę nad swoim życiem, zwłaszcza stanem majątkowym i zdrowotnym w jego aspekcie psychicznym oraz sytuacją rodzinną. Polityk, obdarzony społecznym zaufaniem i pełniący z tego tytułu określone funkcje publiczne, powinien być nienaganny etycznie. W tym celu powinien być transparentny wizerunkowo także i w zakresie swego stanu majątkowego, rodzinnego i stanu zdrowia psychicznego.
§ 7
Komentarz:
Polityk ma w każdym zakresie swego działania być dla społeczeństwa wzorem etycznej postawy. Każdy polityk, w którego aktywności politycznej stwierdzone zostanie posłużenie się przemocą, kłamstwem, insynuacją, podstępem, oszczerstwem czy inną nieetyczną metodą postępowania, naruszy prawo etyczne niniejszego Kodeksu. W sytuacji, gdy szkoda wyrządzona poprzez stosowanie ww. nieetycznych metod działania ujawni się dopiero po pewnym czasie przewinienie tego typu powinno mieć odpowiednio długi termin przedawnienia. Omawiane postanowienie Kodeksu będzie miało szczególne znaczenie w postępowaniu w rywalizacji międzypartyjnej, w walce o władzę. Istnienie Kodeksu Politetycznego powinno w znacznym stopniu zahamować tego typu praktyki, co będzie przedstawiało pozytywną wartość dla ustroju demokratycznego państwa prawa. Kodeks Politetyczny stać tu będzie na straży politycznej działalności „fair play” gwarantującej wzajemny szacunek między politykami. Istnienie tego przepisu zapobiegnie nieczystej grze politycznej między konkurującymi partiami, osłabiającej całokształt publicznej działalności w państwie i negatywnie wpływającej na morale całego Narodu. Polityk i partie polityczne nie powinny walczyć o władzę, m.in. wykorzystując składanie społeczeństwu nierealnych obietnic.
§ 8
Komentarz:
Postanowienie Kodeksu ma na celu przeciwdziałanie wszelkiego rodzaju dyskryminacji w aktywności politycznej, w szczególności ze względu na kryteria wskazane w niniejszym postanowieniu. Indywidualne cechy polityków w zakresie ww. kryteriów nie mogą powodować wygaśnięcia posiadanego przez polityka mandatu posła, senatora czy radnego lub odwołania go ze sprawowanego urzędu czy innej funkcji publicznej. Ww. postanowienie Kodeksu ma na celu przypomnienie wszystkim politykom tworzącym tzw. scenę polityczną o ich równości względem siebie w aspekcie obyczajowym. Żaden polityk nie może próbować swym działaniem uchodzić za lepszego czy bardziej wiarygodnego od innych z tytułu swego wieku, wykształcenia, płci, czy innych wymienionych w przepisie cech własnych oraz pełnionej funkcji czy zajmowanego stanowiska. Przedmiotem społecznego zainteresowania nie jest bowiem on sam, ale to co ma on do zaoferowania społeczeństwu. Niedopuszczalne są więc wg Kodeksu wszelkiego rodzaju polityczne „przepychanki” interpersonalne między politykami, wzajemne deprecjonowanie siebie samych i pełnionych przez siebie ról.
§ 9
W działalności politycznej niedopuszczalne jest stosowanie wobec polityków partii politycznej sankcji za nieprzestrzeganie dyscypliny partyjnej w przypadku podejmowania decyzji (głosowania) w kwestiach światopoglądowych lub obyczajowych.
Komentarz:
Co do zasady dyscyplina partyjna jest wskazana w działalności partyjnej, gdyż kreuje partyjną jedność oraz siłę partii politycznej, jednakże kontrowersyjna jest ona w kwestiach światopoglądowych lub obyczajowych. Ww. postanowienie Kodeksu ma zatem przeciwdziałać sytuacji, w której polityk musi podejmować decyzje zgodnie z dyscypliną partyjną, ale niezgodnie z własnym sumieniem. Powinien zatem obowiązywać zakaz karania członków partii politycznej za nieprzestrzeganie dyscypliny partyjnej przez swoich członków w ww. sprawach.
§ 10
Komentarz:
Politykowi nie wolno jest publicznie narzucać społeczeństwu swojego światopoglądu czy wyznawanej przez siebie ideologii. Naruszałoby to bowiem konstytucyjne prawo każdego obywatela do własnego światopoglądu i związanych z tym uprawnień do osobistych decyzji w tym zakresie. Politykowi nie wolno jest też prowadzić swej politycznej działalności w sposób naruszający dotychczasową harmonię stosunków społecznych i wywołujący społeczne napięcia i konflikty.
§ 11
Prowadzenie przez polityka kampanii wyborczej oraz wszelkie działania mające na celu zdobycie poparcia społecznego nie mogą mieć negatywnego wpływu na wykonywanie funkcji polityka parlamentarnego, samorządowego czy polityka władzy wykonawczej.
Komentarz:
Polityk nie może w trakcie kampanii wyborczej zaniedbywać swych obowiązków przypisanych pełnionej przez siebie funkcji (stanowisku). Polityk zaangażowany już w pełnienie określonych funkcji publicznych w państwie, zamierzając ubiegać się o kolejny mandat i stając w związku z tym do kampanii wyborczej, jak również w zakresie działań promocyjnych w okresie pozawyborczym, musi umieć pogodzić powinności związane ze sprawowaniem przez siebie dotychczasowej funkcji z osobistymi aspiracjami politycznymi na poczet kolejnej kadencji.
§ 12
Komentarz:
Ww. postanowienie Kodeksu ma na celu wprowadzenie odpowiedzialności polityków za skutki organizowanych społecznych protestów mogących zakłócić porządek publiczny. Politycy nie powinni nawoływać do organizowania publicznych protestów niezgodnie z przepisami prawa lub mogących zakłócić porządek publiczny. Politycy pragnący łączyć swe polityczne cele z postulatami społecznymi poprzez organizowanie lub wspieranie społecznych protestów w miejscach publicznych, jako „narodowi przewodnicy”, muszą w odpowiedzialny sposób przewidywać ewentualne skutki tego rodzaju akcji. Nie powinno być dopuszczalne przyczynianie się polityków – w celu prowadzenia walki politycznej – do eskalowania negatywnych nastrojów i społecznych napięć poprzez świadome wykorzystywanie niezadowolenia społecznego.
Zakaz zmiany partii (opcji) politycznej
§ 13
Komentarz:
Proponowany zapis prawdopodobnie wymaga zmiany Konstytucji RP z uwagi na istnienie w obowiązującym porządku prawnym tzw. mandatu wolnego. Ww. zapis jest jednak zasadny z następujących względów: Polityk, który w wyniku wyborów danego szczebla uzyskał mandat posła, senatora lub radnego albo objął funkcję lub stanowisko w organach władzy państwowej określonego szczebla, nie powinien zmieniać w trakcie trwania kadencji partii lub opcji politycznej, w imieniu której stawił się on do wyborów. Nieprzestrzeganie tej zasady przeczy bowiem pierwotnemu wizerunkowi polityka, dzięki któremu uzyskał on społeczny mandat, przystępując do kampanii wyborczej i budzi negatywne emocje opinii publicznej. Naruszenie powyższej zasady skutkować powinno automatycznym pozbawieniem polityka posiadanego mandatu lub zdjęciem polityka z danej funkcji lub stanowiska. Obecnie mandat wolny przewidziany w art. 104 Konstytucji RP w praktyce jest mandatem „samowolnym” z możliwością ideowej rozwiązłości i międzypartyjnego kupczenia społecznymi mandatariuszami. Powyższa regulacja zapobiegać ma deprawowaniu ideowości politycznej polityka, który jako reprezentant społeczny powinien swoją postawą dawać przykład konsekwencji ideowej swych poglądów. Poglądy wolno jest zmieniać każdemu obywatelowi, ale czynnego polityka, zwłaszcza tego, który poparciem społecznym osiągnął już liczącą się pozycję w polityce, obowiązywać powinna przynajmniej okresowa dyscyplina ideowa, która zapobiec ma wszelkim pokusom własnym lub zakusom z zewnątrz na koniunkturalne traktowanie publicznej działalności politycznej, z tzw. kupczeniem funkcji i stanowisk włącznie.
Reprezentacja państwa na forum międzynarodowym
§ 14
Komentarz:
Polityka, jako wyróżnionego przez społeczeństwo obywatela do publicznego reprezentowania społecznych interesów, obowiązują nienaganne maniery i wizerunek, uczciwość postępowania, kultura osobista i kultura słowa. Polityk delegowany do Parlamentu Europejskiego powinien dodatkowo wykazać się dobrą znajomością jednego z czterech podstawowych języków Unii Europejskiej, tj. angielskiego, niemieckiego, francuskiego lub hiszpańskiego, potwierdzoną zdanym egzaminem państwowym. Tylko dobra znajomość przynajmniej jednego z ww. języków obcych pozwoli w pełni reprezentować na forum europejskim narodowe interesy.
Szkolenie z etyki dla polityków
§ 15
Komentarz:
Posłowie na Sejm RP, senatorowie oraz radni wszystkich szczebli, a także politycy władzy wykonawczej wywodzący się z różnych środowisk, posiadający zróżnicowane wykształcenie, różny światopogląd i niejednakowy stopień wrażliwości społecznej, przed przystąpieniem do publicznej działalności politycznej zobowiązani są do odbycia w ramach edukacji obywatelskiej miesięcznego kursu etyki opłacanego przez Skarb Państwa i prowadzonego przez uprawnionego trenera osobowości zapoznającego swych kursantów z zasadami niniejszego Kodeksu Politetycznego oraz podstawami uniwersalnej etyki, ze szczególnym wskazaniem na prospołeczną empatię, niezbędną do utrzymywania etycznej więzi polityków, będących parlamentarzystami lub radnymi, ze społeczeństwem. Dla polityków obowiązek odbycia szkolenia z etyki niewątpliwie przyczyni się do mobilizowania ich do kształtowania w sobie wzorców etycznych nieodzownych w politycznej misji służenia społeczeństwu.
Ocena działalności politycznej przez społeczeństwo
§ 16
Komentarz:
Bardzo pożytecznym z punktu widzenia etycznej więzi polityków ze społeczeństwem byłoby powołanie społecznościowej strony internetowej www.politetyka.gov.pl, na której wszyscy wyłonieni drogą wyborów powszechnych polscy politycy, sprawujący urząd, mandat lub inną funkcję publiczną, zobowiązani by byli w trybie ustawowym do sporządzania raz na 6 miesięcy sprawozdań ze swojej prospołecznej działalności urzędowej lub mandatowej, wraz z zadeklarowanymi przez siebie zamierzeniami na kolejnych 6 miesięcy politycznej aktywności. W okresie kampanii wyborczej strona ta zawierałaby sylwetki wszystkich zgłoszonych kandydatów, którzy odpłatnie prezentowaliby na niej swój przedwyborczy program. W ten sposób powstałoby swego rodzaju publiczne dossier każdego czynnego polityka na czas kadencji i wyborów, stanowiąc dodatkowy element obywatelskiego nadzoru politetycznego nad politykami poprzez możliwość monitorowania ich politycznych poczynań i zamiarów. Do strony tej miałby dostęp każdy zainteresowany obywatel w wieku wyborczym a materiał na niej zgromadzony ułatwiałby wyborcy wyrabianie sobie poglądu na bieżącą lub deklarowaną działalność polityczną poszczególnych czynnych polityków i podjęcie w czasie kolejnej elekcji słusznej wyborczej decyzji.
Przyjęcie powyższego rozwiązania stanowiłoby doniosły precedens dla doskonalszego funkcjonowania prawa wyborczego w polskiej przestrzeni publicznej. Poprawiłoby bowiem świadomość polityczną obywateli i sprawiło, że ich wyborczy głos nie byłby przypadkowy ale przemyślany, poparty konkretną polityczną wiedzą nabytą m. in. na tej internetowej stronie. Dotyczy to zwłaszcza wyborów samorządowych, w których obywatele głosowali dotychczas często bez przekonania, spowodowanego brakiem konkretnej wiedzy o kandydatach, lub na chybił trafił, albo też w wyborach w ogóle z tego powodu nie uczestniczyli.
W przyszłości funkcjonująca w ten sposób z powodzeniem strona mogłaby w okresie kampanii wyborczych bardzo usprawnić ich przebieg. Internet, będący niekwestionowaną coraz powszechniejszą medialną potęgą, jest w stanie przyjąć wirtualnie na siebie zwyczaje wyborczych kampanii realnych, oszczędzając tym samym kandydatom i ich wyborcom czasu i kosztów własnych jak również kosztów ulicznych reklam i rozlicznych meetingów wyborczych, którym towarzyszą, jakże często, także i nieetyczne zachowania politycznych przeciwników.
Etyczność działalności politycznej monitorowana być powinna na bieżąco Obywatelskim Sondażem Politetycznym, znajdującym się na proponowanej stronie internetowej. W sondażu, zawierającym listę nazwisk wszystkich czynnych polityków, każdy dorosły obywatel mógłby raz w roku imiennie głosować za etycznością bądź nieetycznością danego polityka. Obywatelski Sondaż Politetyczny byłby więc elektronicznym barometrem politycznych nastrojów obywateli, wspomagającym etyczną więź polityków ze społeczeństwem.
Powyższy paragraf jest więc propozycją regularnego badania społecznych nastrojów odnoszących się do aktualnej polityki. Jest projektowanym miernikiem więzi polityków ze społeczeństwem. Pozwalałby oceniać nastroje społeczne, dzięki którym możliwe by było także perspektywiczne określanie rozwoju państwa. Sondaż taki byłby bardziej wiarygodnym pomiarem społecznych nastrojów w stosunku do innych wyrywkowo prowadzonych do tej pory sondaży. Politykom uświadamiałby ich faktyczną popularność oraz stopień społecznej akceptacji. Mobilizowałby ich też tym samym do własnego doskonalenia się w ich politycznej misji na rzecz społeczeństwa.
Przepisy sankcyjne (przykłady)
§ 17
Komentarz:
Partia rządząca lub koalicyjna, delegująca swego polityka do pełnienia określonej funkcji lub na określone stanowisko w szeroko pojętym sektorze publicznym z tzw. „klucza partyjnego”, często bez jego odpowiednich kwalifikacji i przygotowania, powinna tracić powierzoną funkcję lub stanowisko na rzecz partii opozycyjnej, jeśli mianowany polityk w ewidentny sposób wyrządza w czasie sprawowania swego urzędu szkodę państwu, społeczeństwu lub społeczności międzynarodowej. Partię opozycyjną powinien obowiązywać ten sam tryb postępowania w razie ujawnienia niekompetencji jej kandydata. Wprowadzenie w życie Kodeksu Politetycznego w tym zakresie ma na celu powoływanie na określone funkcje lub stanowiska publiczne wyłącznie kompetentnych i merytorycznie przygotowanych kandydatów.
§ 18
W przypadku orzeczenia wobec polityka partii politycznej kary za naruszenie Kodeksu Politetycznego lub za popełnienie przestępstwa (w tym przestępstwa skarbowego) lub wykroczenia (w tym wykroczenia skarbowego), partia polityczna, do której należał lub należy polityk, nie otrzymuje państwowego dofinansowania do działalności politycznej na następną kadencję proporcjonalnie do ilości polityków, wobec których orzeczono karę, w następujący sposób:
Komentarz:
Wyżej wskazane postanowienie ma na celu mobilizację partii politycznych do skutecznego dyscyplinowania swoich członków, aby nie naruszali oni przepisów prawa, w tym Kodeksu Politetycznego. Dodatkowo przypadki etycznych przewinień powinny być w odpowiedni sposób rejestrowane, a ich liczba pod koniec kadencji, czy też okresu, na który powołano polityka do sprawowania funkcji lub stanowiska, powinna być podana do publicznej wiadomości. Zmniejszenie dofinansowania partii politycznych byłoby tym większe, im więcej polityków danej partii politycznej naruszyłoby postanowienia Kodeksu Politetycznego lub inne przepisy prawa.